दुष्काळातही फुलवली खजूर बाग
आष्टी तालुका म्हणजे दुष्काळाचं दुसरं नाव. इथली जमीन कणखर, पाणी कमी, आणि पारंपरिक शेतीतून फारसं काही हाताला लागत नाही. अनेक शेतकरी कष्ट करतात, पण भाव मिळत नाही, मग तक्रारींचा सूर येतो. पण दत्तात्रय घुले यांनी या सगळ्याला छेद दिला.
त्यांनी पारंपरिक पिकांना बाजूला ठेवत खजूर शेतीचा प्रयोग केला. आणि काय सांगू, हा प्रयोग इतका यशस्वी झाला की, आज त्यांची दीड एकराची बाग त्यांना लाखोंचं उत्पन्न देतेय. सध्या त्यांच्या बागेत खजुराचा तोडा जोरात सुरू आहे, आणि हे खजूर महाराष्ट्रातच नाही, तर परराज्यातही पोहोचताहेत.
कशी केली खजूर शेती?
दत्तात्रय यांनी केळसांगवी गावात दीड एकरात ८० खजूर झाडांची लागवड केली. दोन झाडांमधलं अंतर ठेवलं २५ बाय २५ फूट. खजूर झाडांचं वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांना फारसं पाणी लागत नाही. म्हणजे दुष्काळी भागासाठी ही पिकं म्हणजे वरदानच. त्यांनी बरई जातीच्या खजुराची निवड केली ही फळं दिसायला आकर्षक आणि खायला गोड. एका झाडापासून जवळपास २०० किलो खजूर मिळतात, आणि प्रति झाड १० ते २० हजारांचं उत्पन्न मिळतं. आता तुम्हीच सांगा, दीड एकरात १२ लाखांचं उत्पन्न म्हणजे काय कमी आहे का?
सुरुवातीला त्यांना अडचणी आल्या. खजूर झाडं विकत घेण्यासाठी टिशू कल्चरच्या रोपांसाठी ४,३५० रुपये प्रति झाड खर्च करावे लागले. ही किंमत खरंच जास्त होती. पण त्यांनी चिकाटी सोडली नाही. कुटुंबाच्या साथीने आणि योग्य मार्गदर्शनाने त्यांनी सगळ्या अडचणींवर मात केली. आता त्यांची बाग पाहण्यासाठी इतर शेतकरी येतात, आणि त्यांच्याकडून प्रेरणा घेतात.
दुष्काळातही फायदेशीर शेती शक्य आहे
दत्तात्रय यांचं म्हणणं आहे, की खजूर शेती हा दुष्काळी भागांसाठी एक शाश्वत पर्याय आहे. कमी पाण्यात तग धरू शकणारी ही फळबाग आहे. त्यांच्या यशानंतर इतर शेतकऱ्यांनीही खजूर शेतीकडे वळायला हवं, असं ते सांगतात. गुजरात, राजस्थानसारख्या राज्यांमध्ये खजूर शेतकऱ्यांना सरकारकडून अनुदान मिळतं. महाराष्ट्रातही अशी योजना आली तर किती बरं होईल, नाही का?
दत्तात्रय यांच्या या यशामुळे आष्टीच्या कृषी अधिकाऱ्यांनीही त्यांचं कौतुक केलंय. विशेष म्हणजे, दत्तात्रय यांच्या पत्नी, विजया घुले, या पुरस्कारप्राप्त शेतकरी आहेत. त्यांच्या बागेत सध्या खजूर झाडांना भरपूर फळं लगडली आहेत.
शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा
खजूर, ड्रॅगन फ्रूटसारखी कमी पाण्याची पिकं घेतली, तर दुष्काळी भागातही चांगलं उत्पन्न मिळवता येतं, हे दत्तात्रय यांनी दाखवून दिलं. आष्टीचे कृषी अधिकारी गोरख तरटे म्हणाले, “पारंपरिक शेतीपेक्षा फळबागांकडे वळलं तर शेतकऱ्यांना चांगला फायदा होऊ शकतो.” खरंच, दत्तात्रय यांनी फक्त स्वतःचं भविष्य उज्ज्वल केलं नाही, तर इतरांना प्रेरणा देणारं उदाहरण उभं केलंय.
