बाजारातील परिस्थिती आणि सीसीआयची भूमिका
देशातील कापूस बाजारात सध्या भाव कमी झाले आहेत. आयात शुल्क हटवल्याने आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारातील दबावामुळे कापसाचे दर हमीभावापेक्षा खाली आले आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये काहीशी चिंता आहे. पण सीसीआयने यंदा मोठ्या प्रमाणात कापूस खरेदी करण्याची तयारी केली आहे.
गुप्ता यांनी सांगितले की, “आम्ही गेल्या वर्षी 100 लाख गाठी कापूस खरेदी केला होता, आणि यंदा त्याहून जास्त खरेदी करण्यास तयार आहोत. आम्ही यापूर्वी कोरोना काळात 200 लाख गाठी हाताळल्या आहेत, त्यामुळे आमच्याकडे याची पूर्ण तयारी आहे.”
सीसीआयने 2024-25 हंगामात 100 लाख गाठी कापूस खरेदी केला, त्यापैकी 73 लाख गाठी विकल्या गेल्या. सध्या त्यांच्याकडे 27 लाख गाठी शिल्लक आहेत, ज्या सप्टेंबर 2025 पर्यंत विकण्याचा प्रयत्न आहे. यंदाच्या हंगामासाठी सीसीआयने खरेदी प्रक्रिया सुलभ आणि डिजिटल बनवण्याचे नियोजन केले आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना कापूस विक्री करणे सोपे होईल.
हमीभाव आणि शेतकऱ्यांसाठी लाभ
केंद्र सरकारने 2025-26 हंगामासाठी कापसाच्या हमीभावात 8 टक्क्यांची वाढ केली आहे. मध्यम लांब धाग्याच्या कापसासाठी 7,710 रुपये प्रति क्विंटल आणि लांब धाग्याच्या कापसासाठी 8,110 रुपये प्रति क्विंटल हमीभाव निश्चित केला आहे.
बाजारातील सध्याच्या परिस्थितीत कापसाचे भाव दबावात असल्याने, हमीभावाने विक्री हा शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर पर्याय आहे. सीसीआयने शेतकऱ्यांना सात-बारा उताऱ्यावर पिकाची नोंद, खरेदीसाठी वेळेत नोंदणी, आणि गुणवत्ता निकषांचे पालन करण्याचा सल्ला दिला आहे.
डिजिटल आणि पेपरलेस खरेदी प्रक्रिया
यंदा सीसीआयने खरेदी प्रक्रिया अधिक शेतकरी-केंद्रित आणि तंत्रस्नेही बनवण्याचा निर्णय घेतला आहे. नवीन मोबाइल अॅप लवकरच लॉन्च होणार आहे, ज्याद्वारे शेतकरी कापूस विक्रीसाठी नोंदणी करू शकतील आणि खरेदी केंद्रावर लॉट बुकिंग करू शकतील. ही प्रक्रिया पूर्णपणे पेपरलेस असेल, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचा वेळ आणि मेहनत वाचेल. यामुळे खरेदी प्रक्रिया पारदर्शक आणि जलद होईल, असा विश्वास गुप्ता यांनी व्यक्त केला आहे.
शेतकऱ्यांनी काय करावे?
सीसीआयच्या खरेदी योजनेत सहभागी होण्यासाठी शेतकऱ्यांनी काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्या:
-
कागदपत्रे तयार ठेवा : सात-बारा उतारा, आधार कार्ड आणि बँक खाते तपशील तयार ठेवा.
-
गुणवत्ता राखा : सीसीआयच्या गुणवत्ता निकषांचे पालन करा, जसे की कापसातील ओलावा कमी असणे आणि योग्य पॅकिंग.
-
वेळेत नोंदणी : मोबाइल अॅप किंवा स्थानिक खरेदी केंद्रावर लवकर नोंदणी करा.
-
पॅनिक सेलिंग टाळा : बाजारातील कमी भाव पाहून घाबरून विक्री न करता सीसीआयच्या हमीभावाचा लाभ घ्या.
बाजारातील आव्हाने आणि भविष्यातील शक्यता
आंतरराष्ट्रीय बाजारात कापसाचे भाव सध्या कमी आहेत, विशेषतः अमेरिकेने चीनवर लादलेल्या निर्यात शुल्कामुळे. याचा परिणाम भारतीय कापूस निर्यातीवर होऊ शकतो. तरीही, सीसीआयने शेतकऱ्यांना हमीभावाने खरेदीचा पर्याय देऊन बाजार स्थिर ठेवण्याचा प्रयत्न केला आहे. नोव्हेंबर 2025 पासून कापसाच्या आवकेचा दबाव वाढण्याची शक्यता आहे, त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आता तयारी करणे महत्त्वाचे आहे.
निष्कर्ष
सीसीआयची यंदाची कापूस खरेदी योजना शेतकऱ्यांसाठी एक मोठी संधी आहे. वाढीव हमीभाव, डिजिटल प्रक्रिया आणि मोठ्या प्रमाणात खरेदीच्या तयारीमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थिरता मिळू शकते. जर तुम्ही कापूस उत्पादक शेतकरी असाल, तर आता वेळ आहे तयारी करण्याची. सीसीआयच्या खरेदी केंद्रांवर नोंदणी करा आणि हमीभावाचा लाभ घ्या.
