सॉफ्टवेअर इंजिनिअर ते यशस्वी शेतकरी
सॉफ्टवेअर इंजिनिअरिंगची पदवी घेऊन चांगली नोकरी मिळवण्याची संधी असताना त्यांनी शेतीची वाट धरली. २०१६ मध्ये पदवी मिळाली, आणि बहुतेक तरुणांप्रमाणे कॉर्पोरेट जगात झेप घेण्याऐवजी त्यांनी आपलं २० एकरांचं शेत सांभाळायचं ठरवलं. का? कारण त्यांना शेतीतच करिअर करायचं होतं, ते पण अभ्यासपूर्वक आणि व्यावसायिक पद्धतीने.
स्वप्नील यांनी शेतीला एक व्यवसाय म्हणून पाहिलं. त्यांनी पिकांची आखणी केली, नफा-तोट्याचं गणित मांडलं, आणि उत्पादन खर्च कमी करण्यावर भर दिला. त्यांच्या शेतात आज द्राक्ष (५ एकर), ऊस (३.५ एकर), दोडका आणि इतर भाजीपाला (२.५ एकर), मका (२ एकर), भुईमूग, आणि बेदाणा शेड आहे. पण हे सगळं सोपं नव्हतं. त्यांना अनेक आव्हानांना सामोरं जावं लागलं.
संकटांना सामोरं जाण्याची जिद्द
कोरोना काळात द्राक्ष आणि बेदाण्याचे दर पडले. अवकाळी पाऊस, गारपीट यामुळे द्राक्ष बागांचं मोठं नुकसान झालं. एकदा तर ८ एकर द्राक्ष बाग पूर्ण फेल गेली. सुमारे २८ लाखांचं कर्ज झालं, आणि सावकारी कर्जाची गरज पडली. पण स्वप्नील यांनी हार मानली नाही. त्यांनी अभ्यास केला, नवे तंत्रज्ञान शिकले, आणि सेंद्रिय शेतीकडे वळले. आज ते ६०% रासायनिक आणि ४०% सेंद्रिय खतांचा एकात्मिक वापर करतात. यामुळे खर्च कमी झाला, आणि शेतीचं अर्थकारण सुधारलं.
दोडका लागवडीचं यश
स्वप्नील यांनी द्राक्ष शेतीतील अपयशानंतर दोडका आणि काकडीच्या लागवडीवर लक्ष केंद्रित केलं. त्यांनी द्राक्ष बागेच्या मांडवावरच २.५ एकरांत दोडका लावला. गेल्या दोन हंगामांत त्यांना चांगलं उत्पादन आणि उत्पन्न मिळालं. यंदा तिसऱ्या हंगामातही त्यांना २० टन प्रति एकरपेक्षा जास्त उत्पादन मिळालं. दोडक्याला प्रति किलो १० ते ४८ रुपये दर मिळतो, तर काकडीला ५ ते १० रुपये. व्यापारी थेट शेतात येऊन खरेदी करतात. यंदा फेब्रुवारीत कारलं लावलं, पण तीव्र उन्हामुळे ते वाया गेलं. तरीही स्वप्नील यांनी पुन्हा जूनमध्ये दोडका लावून आपली आशा कायम ठेवली.
सेंद्रिय शेती आणि तंत्रज्ञानाचा वापर
स्वप्नील यांच्याकडे दोन गीर गाई आणि एक खिलार गाय आहे. यातून मिळणारं शेण आणि गोमूत्र सेंद्रिय शेतीसाठी वापरलं जातं. त्यांनी २५ हजार रुपयांची १२०० मायक्रॉन जाडीची पॉलिथिन बॅग घेऊन जिवामृत आणि सेंद्रिय स्लरी तयार केली. ही स्लरी ठिबक सिंचनाद्वारे पिकांना दिली जाते. याशिवाय, वेस्ट डी कंपोजर आणि ७० लिटरच्या ड्रममधून ट्रायकोडर्मा, जिवाणू खते, आणि मित्रबुरशी यांचं कल्चर तयार केलं जातं. यामुळे रोगांचं जैविक नियंत्रण होतं, आणि रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर कमी होतो.
त्यांनी शेतीसाठी ट्रॅक्टर, ब्लोअर, आणि स्वयंचलित ठिबक सिंचन यंत्रणा वापरली. एक एकर शेततळं घेऊन पाण्याची सोय केली. यामुळे आपत्तीच्या काळातही पिकांचं नुकसान टळतं. त्यांच्या शेतीतून उसाचं एकरी ८० टन आणि बेदाण्याचं ३ टन उत्पादन मिळतं.
कर्जमुक्तीच्या दिशेने वाटचाल
स्वप्नील यांनी दोडका आणि काकडीच्या उत्पन्नातून सुमारे १० लाखांचं कर्ज फेडलं. आता त्यांनी नवं कर्ज घेणं बंद केलं आहे. सिद्धनाथ शेतकरी गटाचे सचिव म्हणून ते इतर शेतकऱ्यांनाही तंत्रज्ञान आणि अभ्यासाची जोड देण्याचं आवाहन करतात. त्यांच्या मते, “शेतीत यश मिळवायचं असेल, तर अभ्यास, नियोजन, आणि सेंद्रिय पद्धतीचा अवलंब हाच यशाचा मार्ग आहे.”
तुम्हीही प्रेरणा घ्या
स्वप्नील आसबे यांची ही यशोगाथा प्रत्येक तरुण शेतकऱ्यासाठी प्रेरणादायी आहे. तुम्हीही शेतीत नवे प्रयोग करताय? किंवा सेंद्रिय शेती, ठिबक सिंचन, किंवा दोडका लागवडीबद्दल जाणून घ्यायचं आहे? स्वप्नील यांच्याशी संपर्कासाठी: ९७६६७९९०६४.
