राज्यात पावसाची काय परिस्थिती आहे?
यंदा ऑगस्टच्या सुरुवातीला पाऊस थोडा रिलॅक्स मोडमध्ये आहे, असं म्हणूया. हवेच्या दाबात वाढ होत असल्याने (१००६ हेप्टापास्कलपर्यंत), पावसात बराच काळ उघडीप राहील. पण काही ठिकाणी हलका पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. पालघर, नाशिक, धुळे, नंदुरबार, लातूर, बीड आणि सांगली या जिल्ह्यांत वाऱ्याचा वेग ताशी १५-१८ किमीपर्यंत वाढेल. विदर्भात, विशेषतः बुलडाणा, अकोला, वाशीम, अमरावती, यवतमाळ, वर्धा आणि नागपूरमध्ये वाऱ्याची दिशा वायव्येकडून राहील, त्यामुळे पावसाचं प्रमाण कमी राहील. आकाश अंशतः ढगाळ राहणार आहे, म्हणजे सूर्य आणि ढग यांच्यातली थोडीशी लपाछपी चालेल.
मी गेल्या आठवड्यात माझ्या गावी गेलो होतो, आणि शेतात फिरताना लक्षात आलं की ढग येतात, थांबतात, पण पाऊस काही फारसा पडत नाही. शेतकऱ्यांना ही उघडीप खूप महत्त्वाची आहे, कारण आता खरीप पिकांची कामं जोरात करायची वेळ आहे.
कोकणात काय होणार?
कोकणात पाऊस नेहमीच थोडा जास्त गप्पा मारतो, नाही का? आज (३ ऑगस्ट) सिंधुदुर्ग आणि रत्नागिरीत १० मिमी, ठाण्यात १२ मिमी, रायगडला ८ मिमी आणि पालघरला ६ मिमी पावसाची शक्यता आहे. वाऱ्याची दिशा नैऋत्येकडून राहील, आणि पालघरमध्ये वाऱ्याचा वेग ताशी १६ किमीपर्यंत जाईल. कमाल तापमान ३३ अंश सेल्सिअस राहील, तर किमान तापमान २३-२७ अंश सेल्सिअसदरम्यान असेल. सकाळी आर्द्रता ८३-८७% आणि दुपारी ८१-८३% राहील. म्हणजे, छत्री जवळ ठेवा, पण घाम येणार नाही याची खात्री नाही.
उत्तर महाराष्ट्रात काय चाललंय?
उत्तर महाराष्ट्रात नाशिकला ९ मिमी, तर धुळे, नंदुरबार आणि जळगावला २-३ मिमी पावसाची शक्यता आहे. वाऱ्याचा वेग नाशिकमध्ये ताशी १८ किमी, तर जळगावमध्ये ११ किमी राहील. कमाल तापमान ३० अंश आणि किमान तापमान २३-२६ अंश सेल्सिअस असेल. आकाश ढगाळ राहील, पण पाऊस फारसा डोकं वर काढणार नाही. “यंदा पाऊस कमी आहे, पण शेतात कामं करायला मजा येतेय.” तर मग, ही संधी साधा.
मराठवाडा आणि विदर्भात काय अपेक्षित आहे?
मराठवाड्यात नांदेडला ५ मिमी, लातूरला ७ मिमी, तर इतर जिल्ह्यांत ३-४ मिमी पावसाची शक्यता आहे. वाऱ्याचा वेग छत्रपती संभाजीनगर आणि जालना येथे ताशी १२-१३ किमी राहील. कमाल तापमान ३१-३४ अंश आणि किमान तापमान २४-२५ अंश सेल्सिअस असेल. पश्चिम विदर्भात (बुलडाणा, अकोला, वाशीम, अमरावती) आणि मध्य विदर्भात (यवतमाळ, वर्धा, नागपूर) पावसाचं प्रमाण अगदीच कमी, १-२ मिमी असेल. पूर्व विदर्भात चंद्रपूर, गडचिरोली, भंडारा आणि गोंदियातही १-३ मिमी पाऊस अपेक्षित आहे. आर्द्रता आणि ढगाळ वातावरणामुळे शेतात काम करताना थोडी काळजी घ्यावी लागेल.
पश्चिम महाराष्ट्रात काय चित्र आहे?
पश्चिम महाराष्ट्रात कोल्हापूरला १५ मिमी, पुणे आणि साताऱ्याला ९-१० मिमी, तर सांगली, सोलापूर आणि अहिल्यानगरला ४ मिमी पावसाची शक्यता आहे. वाऱ्याचा वेग सांगली आणि अहिल्यानगरमध्ये ताशी १६ किमी असेल. कमाल तापमान २८-३४ अंश आणि किमान तापमान २१-२५ अंश सेल्सिअस राहील. “आता पावसाची उघडीप मिळाली की शेतात कोळपणी करायला हवी.”
शेतकऱ्यांसाठी कृषी सल्ला
पावसात उघडीप मिळाली की लगेच शेतात उतरा! कोळपणी आणि खुरपणी करून तणांचा प्रादुर्भाव नियंत्रित करा. सोयाबीनवर स्पोडोप्टेरा किडीचा धोका आहे, त्यामुळे लक्ष ठेवा आणि गरज पडल्यास नियंत्रण उपाय करा. ज्वारी आणि बाजरी पिकांना २१ दिवसांनंतर नत्राचा दुसरा हप्ता द्या. भात पिकात पाण्याची पातळी २.५-५ सेंमी ठेवा, आणि जास्त पाण्याचा निचरा करायला विसरू नका. मक्याच्या पिकाला एक महिन्याचा झाल्यावर २५% नत्राचा दुसरा हप्ता द्या, आणि पक्ष्यांसाठी शेतात थांबे उभारायला विसरू नका. जनावरांना लम्पी त्वचा आजारापासून वाचवण्यासाठी लसीकरण करा आणि त्यांना समतोल आहार द्या.
का आहे पाऊस असा खेळखंडोबा?
हा सगळा खेळ आहे हवेच्या दाबाचा आणि समुद्राच्या तापमानाचा. प्रशांत महासागरात इक्वेडोरजवळ पाण्याचं तापमान २१ अंश सेल्सिअसपर्यंत कमी आहे, त्यामुळे हवेचा दाब जास्त आहे. पण हिंदी महासागरात पाण्याचं तापमान ३० अंश सेल्सिअसपर्यंत आहे, ज्यामुळे बाष्पीभवन जोरात होतंय. यातून ढग तयार होताहेत, आणि ऑगस्टमध्ये पावसाचं प्रमाण चांगलं राहील, असा अंदाज आहे. म्हणजे, थोडा पाऊस, थोडी उघडीप, आणि शेतकऱ्यांसाठी थोडी धावपळ!
