अमेरिकन लष्करी अळी म्हणजे काय?
ही अळी सगळ्यात आधी 2018 मध्ये भारतात तामिळनाडू आणि कर्नाटकात दिसली. महाराष्ट्रात सोलापूरच्या तांदूळवाडी गावात तिची नोंद झाली. ही कीड मक्याच्या पिकाला खूप त्रास देते. या अळीची मादी खूपच धोकादायक आहे. ती एकावेळी 1600 ते 2000 अंडी घालू शकते! म्हणजे, जर वेळीच काळजी घेतली नाही, तर तुमचं संपूर्ण पीक धोक्यात येऊ शकतं.
कशी ओळखाल ही अळी?
ही अळी मक्याच्या पानांना लक्ष्य करते. ती पानांचा हिरवा भाग खाते, ज्यामुळे पानांवर पांढरे डाग दिसायला लागतात. कधी कधी ती कणसाच्या आवरणाला छिद्र करते आणि आतले दाणेही खाऊन टाकते. जर तुमच्या शेतात पानं खराब झालेली दिसली किंवा कणसांना छिद्रं दिसली, तर ही अळीच असण्याची शक्यता आहे. माझ्या एका शेतकरी मित्राने सांगितलं, त्याच्या शेतात अशी पानं पाहून तो गोंधळला होता, पण वेळीच उपाय केल्यामुळे त्याचं पीक वाचलं.
या अळीचं व्यवस्थापन कसं कराल?
कृषी तज्ज्ञ डॉ. पंकज मडावी यांनी काही सोप्या पण प्रभावी टिप्स दिल्या आहेत:
-
नैसर्गिक उपाय :
-
निंबोळी अर्क : 5% निंबोळी अर्क पाण्यात मिसळून फवारणी करा. हा पर्यावरणपूरक उपाय आहे आणि अळीच्या प्रादुर्भावावर नियंत्रण ठेवतो.
-
मेटारायझियम : 1500 पीपीएम मेटारायझियम प्रति लिटर पाण्यात टाकून फवारणी करा. हे जैविक कीटकनाशक खूप प्रभावी आहे.
-
-
रासायनिक उपाय :
-
जर अळीचा प्रादुर्भाव 10% पेक्षा जास्त असेल, तर स्पिनिटोरम 11.7% एस.सी. चा वापर करा. 10 लिटर पाण्यात मिसळून 15 दिवसांच्या अंतराने दोन फवारण्या करा.
-
रासायनिक खतांचा वापर टाळा, विशेषतः जर तुम्ही चारा पीक म्हणून मक्याची लागवड करत असाल. यामुळे पिकाची गुणवत्ता टिकून राहते.
-
-
इतर उपाय :
-
शेतात पक्षी थांबे लावा. पक्षी या अळ्या खातात, त्यामुळे नैसर्गिकरित्या प्रादुर्भाव कमी होतो.
-
कामगंध सापळे लावून अळीच्या पतंगांना पकडा. माझ्या एका शेतकरी काकांनी हे सापळे वापरले आणि त्यांना खूप फायदा झाला.
-
मक्याचं उत्पन्न कसं वाढवाल?
मक्याचं पीक जमिनीतून खूप अन्नद्रव्यं शोषून घेतं, त्यामुळे मातीची काळजी घेणं गरजेचं आहे. खतांचा वापर संतुलित करा आणि मातीची तपासणी करून घ्या. जर तुम्ही अळीपासून पिकाचं संरक्षण केलं आणि योग्य पद्धतीने शेती केली, तर तुम्हाला नक्कीच भरघोस उत्पन्न मिळेल. मी एकदा माझ्या गावातल्या शेतकऱ्यांच्या गप्पांमध्ये ऐकलं, ज्यांनी अशा पद्धती वापरून मक्याचं उत्पन्न दुप्पट केलं!
शेवटचं पण महत्त्वाचं
शेतकरी बांधवांनो, अमेरिकन लष्करी अळी ही गंभीर समस्या आहे, पण योग्य काळजी आणि उपायांनी ती नियंत्रणात ठेवता येते. तुमच्या शेतात काही संशयास्पद लक्षणं दिसली, तर तातडीने कृषी तज्ज्ञांशी संपर्क साधा.
