ई-पीक पाहणी म्हणजे काय?
ई-पीक पाहणी हा महाराष्ट्र सरकारचा एक शानदार उपक्रम आहे, ज्यामुळे शेतकरी आपल्या शेतातील पिकांची माहिती स्वतःच्या मोबाईलवरून थेट सातबाऱ्यावर नोंदवू शकतात. १५ ऑगस्ट २०२१ पासून हा प्रकल्प संपूर्ण राज्यात राबवला जातोय, आणि आता केंद्र सरकारच्या सूचनेनुसार, डिजिटल क्रॉप सर्व्हे (DCS) प्रणालीद्वारे ही प्रक्रिया आणखी सुधारित झाली आहे.
यंदा खरीप हंगाम २०२५ साठी ई-पीक पाहणी DCS अ‍ॅप चं नवं व्हर्जन ४.०.० गुगल प्ले स्टोअरवर उपलब्ध आहे. म्हणूनच, जर तुमच्याकडे जुने अ‍ॅप असेल, तर ते तात्काळ अपडेट करा. नाहीतर, नव्याने डाउनलोड करून घ्या.
का आहे ही नोंदणी इतकी महत्त्वाची?
खरं सांगायचं तर, मी स्वतः गावाकडच्या शेतकरी कुटुंबातून आहे. माझ्या आजोबांना सातबारा अपडेट करण्यासाठी तलाठ्याकडे खेटे घालावे लागायचे. पण आता तसं नाही! ई-पीक पाहणी केल्याने तुम्हाला खालील फायदे मिळतात:
- पीक विमा : नैसर्गिक आपत्तीमुळे नुकसान झाल्यास योग्य भरपाई मिळते.
- शासकीय अनुदान : किमान आधारभूत किंमत (MSP) आणि इतर योजनांचा लाभ घेण्यासाठी पिकांची नोंद अनिवार्य आहे.
- कर्ज सुविधा : पीक कर्ज मिळवण्यासाठी सातबाऱ्यावर अचूक माहिती असावी लागते.
- पारदर्शकता : तुमची माहिती थेट डिजिटल पद्धतीने नोंदवली जाते, म्हणून चुका होण्याची शक्यता कमी.
पण जर तुम्ही ही नोंदणी वेळेत केली नाही, तर या योजनांचा लाभ मिळणं कठीण होऊ शकतं. मग का रिस्क घ्यायची?
खरीप २०२५ साठी कधी आणि कसं करायचं?
खरीप हंगाम २०२५ साठी शेतकरी स्तरावरील पीक पाहणी १ ऑगस्ट २०२५ ते १४ सप्टेंबर २०२५ या कालावधीत करायची आहे. तर, सहाय्यक स्तरावरील पाहणी १५ सप्टेंबर २०२५ ते २९ ऑक्टोबर २०२५ या काळात होईल. पण माझी तुम्हाला विनंती आहे, सहाय्यकांवर अवलंबून न राहता स्वतः नोंदणी करा. कारण, तुम्हीच तुमच्या शेताची माहिती सर्वात चांगल्या प्रकारे जाणता
नोंदणी कशी करायची?
- अ‍ॅप डाउनलोड करा : गुगल प्ले स्टोअरवर जा, “E-Peek Pahani (DCS)” शोधा आणि नवीन व्हर्जन ४.०.० डाउनलोड करा.
- नोंदणी करा : अ‍ॅप उघडा, तुमचा मोबाईल नंबर टाका (हा नंबर अचूक असावा, कारण OTP येईल). तुमचा विभाग, जिल्हा, तालुका आणि गाव निवडा.
- खातेदार माहिती : तुमचं नाव, खाते क्रमांक किंवा गट क्रमांक टाका. OTP टाकून पुढे जा.
- पिकांची माहिती : “पीक माहिती नोंदवा” पर्यायावर क्लिक करा. हंगाम (खरीप), पीक (उदा. सोयाबीन, कापूस), लागवड क्षेत्र आणि जलसिंचन पद्धत (उदा. ठिबक, पाझर) भरा.
- फोटो अपलोड : शेतात जाऊन पिकांचे दोन फोटो काढा (गट क्रमांकापासून ५० मीटरच्या आत). हे फोटो अ‍ॅप आपोआप अक्षांश-रेखांशासह नोंदवेल.
काही अडचण आली तर? गावातील पीक पाहणी सहाय्यक तुमच्या मदतीसाठी उपलब्ध असतील. तसंच, तुम्ही ०२०२५७१२७१२ या क्रमांकावर संपर्क साधू शकता.
शेतकरी बांधवांसाठी खास टिप्स
- स्मार्टफोन नसेल तर? काळजी नको! तुम्ही शेजारी, मित्र किंवा गावातील सेवा केंद्राच्या मदतीने नोंदणी करू शकता. एका मोबाईलवरून २० खातेदारांची नोंदणी करता येते.
- मुदत लक्षात ठेवा : १४ सप्टेंबर २०२५ ही शेतकरी स्तरावरील नोंदणीची शेवटची तारीख आहे. उशीर करू नका.
- डिजिटल पुरावा : नोंदणी केल्यानंतर मिळालेला डिजिटल पुरावा जपून ठेवा. याचा उपयोग भविष्यात होऊ शकतो.
- फार्मर आयडी : शासकीय योजनांचा लाभ घेण्यासाठी तुमचा फार्मर आयडी अ‍ॅग्री स्टॅकशी लिंक करा. जवळच्या नागरी सुविधा केंद्राला भेट द्या.
माझं मत
खरं सांगायचं, ही डिजिटल प्रक्रिया मला खूप आवडली. आधी तलाठ्याकडे जाणं, कागदपत्रं सादर करणं, यात वेळ आणि मेहनत वाया जायची. पण आता तुमच्या हातात स्मार्टफोन आहे, आणि काही मिनिटांत तुम्ही सातबारा अपडेट करू शकता. माझ्या एका मित्राने गेल्या खरीप हंगामात ही नोंदणी केली आणि त्याला पीक विम्याचा लाभ लगेच मिळाला. त्यामुळे मला वाटतं, ही संधी सोडू नका!
