महाराष्ट्रात सतत पावसामुळे उसाच्या पिकाला धोका

कोल्हापूरातील शेतीवर बेमौसमी पावसाचा परिणाम

महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यात यंदा बेमौसमी पाऊस, पूर आणि मॉनसूनच्या सततच्या पावसाने शेतकऱ्यांच्या अडचणी वाढवल्या आहेत. विशेषतः भुधारगढ़ तालुक्यातील उसाचे पीक, जे या भागातील प्रमुख नगदी पीक आहे, त्याला मोठा धोका निर्माण झाला आहे. गेल्या तीन महिन्यांपासून सुरू असलेल्या मॉनसूनमुळे खरीप हंगामातील पिकांची वाढ थांबली असून, अनेक ठिकाणी पेरणीही पूर्ण झालेली नाही.

उसाचे उत्पादन घटण्याची शक्यता

कोल्हापूर जिल्ह्यात उसाचे क्षेत्रफल गेल्या वर्षी १ लाख ८६ हजार २१५ हेक्टर होते, तर यंदा ते १ लाख ९६ हजार ३४१ हेक्टरपर्यंत वाढले आहे. मात्र, सततच्या पावसाने आणि पुराच्या परिस्थितीमुळे या पिकाच्या वाढीवर विपरीत परिणाम झाला आहे. कृषी तज्ज्ञांच्या मते, जर पुढील १० ते १५ दिवसांत पावसाचा जोर कमी झाला नाही, तर उसाच्या उत्पादनात लक्षणीय घट होऊ शकते. याचा परिणाम केवळ उसाच्या उत्पादनावरच नव्हे, तर साखर उद्योगावरही होण्याची शक्यता आहे.

पावसामुळे निर्माण झालेल्या अडचणी

• पेरणीतील अडथळे : मॉनसूनच्या सुरुवातीपासूनच मे महिन्यात पावसाने हजेरी लावली, ज्यामुळे नांगरणी आणि पेरणीचे काम पूर्ण होऊ शकले नाही.

• पाण्याचा निचरा : शेतात साचलेल्या पाण्यामुळे पिकांची मुळे खराब होण्याचा धोका वाढला आहे.

• खरीप हंगामावर परिणाम : उसासह इतर खरीप पिकांची पेरणी १०० टक्के पूर्ण होऊ शकली नाही.

• उत्पादनात घट : राज्य कृषी विभागाच्या प्राथमिक अंदाजानुसार, ९ ते १९ ऑगस्ट दरम्यान झालेल्या मुसळधार पावसाने १९ जिल्ह्यांतील २० लाख एकरपेक्षा जास्त शेती प्रभावित झाली आहे.

शेतकऱ्यांमध्ये चिंतेचे वातावरण

भुधारगढ़ तालुक्यातील शेतकरी सततच्या पावसामुळे चिंतेत आहेत. नदीकाठच्या शेतांमधील उसाच्या पिकांना विशेषतः धोका आहे, कारण पूर आणि पाण्याचा निचरा न होणे यामुळे पिकांची वाढ थांबली आहे. शेतकऱ्यांना आता पावसाचा जोर कमी होण्याची आणि पिकांचे नुकसान टाळण्यासाठी हवामान सुधारण्याची आशा आहे.

साखर उद्योगावर होणारा परिणाम

उसाच्या उत्पादनातील संभाव्य घट ही केवळ शेतकऱ्यांसाठीच नव्हे, तर साखर उद्योगासाठीही चिंतेची बाब आहे. कोल्हापूर हा साखर उत्पादनाचा प्रमुख जिल्हा आहे, आणि येथील कमी झालेले उत्पादन राज्यातील साखर कारखान्यांवर परिणाम करू शकते. यामुळे साखरेच्या किमतींवरही परिणाम होण्याची शक्यता आहे.

उपाययोजना आणि भविष्यातील दृष्टिकोन

कृषी विभाग आणि स्थानिक प्रशासन शेतकऱ्यांना पाठबळ देण्यासाठी प्रयत्न करत आहे. शेतकऱ्यांना पिकांच्या नुकसानीचा सामना करण्यासाठी विमा योजनांचा लाभ घेण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे. तसेच, पाण्याचा निचरा सुधारण्यासाठी आणि पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी तात्काळ उपाययोजना करण्याची गरज आहे.