खरीप हंगामात कीटकनाशक फवारणी करताना घ्या ही काळजी, नाहीतर होऊ शकतो जीवघेणा धोका

का आहे फवारणी इतकी धोकादायक?

कीटकनाशक आणि तणनाशक ही रसायनं पिकांचं संरक्षण करतात, पण चुकीच्या पद्धतीने वापरली तर ती तुमच्या आरोग्याला हानी पोहोचवू शकतात. विषबाधेचा धोका खूप मोठा आहे, आणि यापूर्वी अशा अनेक घटना घडल्या आहेत. मग, फवारणी करताना काय काळजी घ्यावी?

फवारणी करताना या गोष्टी करा

• योग्य साहित्य वापरा : हातमोजे, बूट, मास्क, आणि चष्मा घाला. लाकडी काडीने मिश्रण मिसळा, आणि नोझल स्वच्छ करण्यासाठी तार किंवा टाचणी वापरा.
• वाऱ्याची दिशा लक्षात घ्या : नेहमी वाऱ्याच्या दिशेने फवारणी करा, विरुद्ध दिशेने नाही.
• स्वच्छता राखा : औषध अंगावर उडाल्यास त्वरित धुवा. फवारणीनंतर अंघोळ करा आणि कपडे स्वच्छ धुवा.
• शरीर झाकून ठेवा : फवारणी करताना अंग पूर्ण झाकलेलं असावं, जेणेकरून रसायन त्वचेवर येणार नाही.

फवारणी करताना या गोष्टी टाळा

• उपाशीपोटी फवारणी नको : खाली पोटावर फवारणी केल्यास विषबाधेचा धोका वाढतो.
• धूम्रपान किंवा खाणं टाळा : फवारणी करताना तंबाखू, सिगारेट, किंवा अन्नपदार्थांचा वापर करू नका.
• साहित्याचा गैरवापर नको : फवारणीचा पंप किंवा रिकामे डबे इतर कामासाठी वापरू नका.
• जास्त वेळ फवारणी टाळा : एका वेळी आठ तासांपेक्षा जास्त फवारणी करू नका.

विषबाधेची लक्षणं आणि उपाय

फवारणी करताना तुम्हाला चक्कर येणे, त्वचेची जळजळ, डोळ्यांत पाणी येणे, अंधूक दिसणे, किंवा तोंडातून लाळ येणे अशी लक्षणं दिसली तर काय कराल? तातडीने जवळच्या सरकारी दवाखान्यात जा. १०८ या टोल-फ्री क्रमांकावर संपर्क साधून ॲम्ब्युलन्स मागवा. वेळेत वैद्यकीय मदत मिळणं खूप महत्त्वाचं आहे.

कीटकनाशकांचे रंग आणि त्यांचा अर्थ

तुम्ही कीटकनाशकाच्या डब्यावर रंगीत खूण पाहिल्या असतील. त्या काय सांगतात?

• लाल रंग : अत्यंत विषारी. अतिशय काळजी घ्या.
• पिवळा रंग : मध्यम विषारी.
• निळा रंग : कमी विषारी.
• हिरवा रंग : सौम्य विषारी.

शेतकऱ्यांसाठी कृषी विभागाचा सल्ला

कृषी विभाग सांगतोय की, योग्य तंत्र आणि सुरक्षिततेची साधनं वापरा. फवारणी ही पिकांसाठी गरजेची आहे, पण तुमचं आरोग्यही तितकंच महत्त्वाचं आहे. माझ्या एका मित्राने एकदा मास्क न घालता फवारणी केली, आणि त्याला दोन दिवस दवाखान्यात घालवावे लागले. तुम्ही असा धोका का घ्याल? थोडी काळजी घ्या, आणि सुरक्षित राहा.